آموزش نوار قلب (ECG) – بخش پانزدهم

ريتم_جانكشنال
اولا كه يادتونه منطقه جانكشن (junction) كجا بود؟
بله، پايين دهليز راست!
به مجموعه ىِ گره AV و باندل هيس (كه از گره AV جدا ميشه) ، ميگن جانكشن
برخى كتابها به “پيوستگاه” هم ترجمه اش كردن
قرار شد اين منطقه از قلب هم، قدرت ضربانسازى و فرماندهى داشته باشه
حالا ببينيم اگر منطقه جانكشن، فرمانده قلب بشه و ريتم جانكشنال ايجاد كنه، در نوار قلب چه خصوصيات و مشخصاتى ديده ميشه؟
بازم برميگرديم به همون ٥ سوال معروف:

١. آيا در نوار قلب موج P داريم؟
جواب: خير!!!
اينبار با ريتمى مواجه شديم كه موج P نداره!
آيا به اين معنيه كه اصلا ايمپالسها در دهليز حركت نميكنن؟ يعنى هيچگونه تحريك و انقباض دهليز نداريم؟
خوب دقت كنيد دوستان:
در شكلى كه براتون كشيدم، منطقه جانكشن رو نشون دادم كه ضربان توليد كرده!

موافقيد كه ايمپالسها در ٢ جهت شروع به حركت ميكنن:
١. به سمت بالا ميرن و شروع به تحريك دهليزها ميكنن، و لذا موج P ايجاد ميكنن
٢. به سمت پايين ميرن و شروع به تحريك بطنها ميكنن و لذا موج QRS ايجاد ميكنن
و بازم با من موافقيد كه اين ٢ اتفاق، كاملا همزمان رخ ميدن! چون مبدا توليد ايمپالسها ( جانكشن ) در وسطِ دهليزها و بطن ها قرار گرفته!
خب، پس موج P در لحظه اى ايجاد ميشه كه قراره موج QRS هم ايجاد بشه! و حاصلش چى ميشه: محو شدن موج P زير كمپلكس QRS ! تمام!
پس در ريتم جانكشنال، موج P نداريم، اما به اين معنى نيست كه اصلا دهليزها دپلاريزه(تحريك) نميشن! خير!
بخاطر اينه كه دپلاريزاسيون دهليزها و بطنها همزمان صورت ميگيره!و موج p زير QRS محو ميشه..
اين وسط گاهى استثنائاتى هم رخ ميده!
مثلا فكر كنيد كه ضربان در جانكشن توليد شده، اما سرعت حركتش در دو سمت مساوى نباشه!
مثلا فرض كنيد كه در دهليز، اندكى سريعتر منتشر بشه تا در بطن!
حالا نوار قلب چجورى ميشه؟
مثل نوار قلب A كه براتون كشيدم، اينبار موج P داريم!

اما بسيار بسيار نزديك و چسبيده به QRS! و درست قبل از QRS..
ميتونه برعكس هم باشه!

مثلا اينبار سرعت حركت ايمپالس در بطنها سريعتر از دهليزها باشه! اينبار نوار قلب B بدست مياد كه يه موج P داره كه بلافاصله بعد از QRS و بسيار بسيار چسبيده به QRS قرار گرفته!
٢ حالت اخرى كه نام بردم بسيار استثنا هستن! اما وجود دارن!
پس در كل، جواب سوال اول در ريتم جانكشنال اينجورى ميشه:
در ريتم_جانكشنال در نوار قلب، موج P نداريم در اكثر مواقع! اما اگر داشته باشيم، اين موج P، بلافاصله قبل (نوار A) يا بلافاصله بعد (نوار B) از كمپلكس QRS ظاهر ميشه و كاملا به QRS چسبيده..
شما فعلا براى راحتى مطلب، ياد بگيريد كه: در ريتم جانكشنال موج P نداريم!

سوال دومِ هميشگى مون چى بود؟
٢. آيا امواج P بهم شبيه اند؟
خب اينجا كه اصلا موج P نداريم كه بخوان بهم شبيه باشن
اما اگرم مثل همون ٢ استثنا، امواج P داشته باشيم، بله در طول يك ليد همه بهم شبيه خواهند بود!

سوال سوم..
٣. آيا امواج P در ليدهاى 1 و 2 و AVF مثبت، و در ليد AVR منفى هستند؟
جواب: اصلا در ريتم جانكشنال موج P نداريم!
امااااا..
اگه مانند همون ٢ مورد استثنا، قرار باشه كه موج P رو قبل يا بعد از QRS ببينيم، بنظرتون در چه ليدهايى مثبت و در چه ليدهايى منفيه؟
فكر كنيد…
.
.
بله! كافيه بازم بردار برآيندى كه دهليزها دپلاريزه ميشن رو بكشيم! موافقيد كه اين بردار از منطقه جانكشن شروع و رو به بالا در دهليزها منتشر ميشه! پس موج P قطعا در ليدهاى تحتانى يعنى 2 و 3 و AVF منفى خواهد بود! و احتمالا در 1 و AVL مثبت ..
پس يه جمع بندى از ٣ سوال اولى كه در ريتم جانكشنال مطرح ميشه بكنيم:

در ريتم_جانكشنال در اكثر اوقات موج P نداريم، اما اگر بخوايم داشته باشيم، اين موج P بلافاصله قبل يا بلافاصله بعد از كمپلكس QRS ديده ميشه و قطعا در ليدهاى تحتانى، منفى خواهد بود …
…
سوالات ٤ و ٥ رو، در پست بعدى توضيح ميدم